Zadaniem ćwiczeń grafomotorycznych jest pomoc dziecku w osiągnięciu gotowości do nauki pisania. Dlatego zanim posadzimy dziecko do pisania liter oraz cyfr w liniaturze i w kratkach zeszytów, pozwólmy mu osiągnąć sprawność ramienia, nadgarstka, dłoni i palców.
Pamiętajmy, przed przystąpieniem do nauki pisania, konieczne jest usprawnienie motoryczne w zakresie szybkości, precyzji, melodii kinetycznej ruchów, koordynacji ruchowej całego ciała i rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Drodzy Rodzice: zamiast męczyć przedszkolaki pisaniem liter i cyfr, zachęcajmy je do następujących ćwiczeń:
Ćwiczenia dłoni i palców – ćwiczenia grafomotoryczne:
- Kreskowanie i kropkowanie – zapełnianie rozmaitych konturów małymi kreseczkami stawianymi poziomo, pionowo, ukośnie. Możemy narysować dziecku kształt do wypełnienia, ale może też narysować go samo.
- Pogrubianie konturów, czyli wodzenie po wzorze. Dobrze sprawdza się gruby mazak.
- Prowadzenie linii między dwiema liniami szerzej ustawionymi – „labirynty”; narysujmy taki labirynt wspólnie z dzieckiem, niech dziecko samo wymyśli trasę i narysuje ją dwiema liniami. Dopiero potem dziecko prowadzi linię środkiem. Może to być też kręta ulica, którą pojedzie mały samochodzik.
- Rysowanie patykiem po piasku lub po prostu po ziemi.
- Rysowanie na dużych arkuszach papieru, w różnych płaszczyznach (pionowej, poziomej), w różnych pozycjach (na stojąco, na siedząco).
Proponuję kilka aktywujących zabaw:
Układanie rytmów. Do układania możemy wykorzystać wycięte figury, guziki lub nakrętki. Układamy rytmy według kolorów, kształtów… i kontynuujemy je.
Rysowanie na materiałach sypkich. Możemy wykorzystać tackę, talerzyk, na które wysypujemy dowolne materiały sypkie (np. kasza manna, piasek…). Dzieci mogą rysować dowolne wzory z pamięci lub wg wzory, proste obrazki, odtwarzać litery lub cyfry.
Wylepianie wałkami z plasteliny, wyklejanie kawałkami papieru, układanie z guzików lub innych, drobnych elementów dowolnych wzorów. Rysujemy wzory, kształty, litery, cyfry, dziecko wylepia, wykleja, wypełnia je dowolnymi materiałami.
Ćwiczenia dłoni i palców:
- Ściskanie piłeczki trzema palcami – kciuk, palec wskazujący i środkowy (palce te biorą później udział w chwycie); ściskamy te trzy palce razem ze sobą (łącząc je) – przez 3 sekundy i puszczamy
- Rozszerzanie i zwężanie palców z nałożoną na nie gumką do włosów
- Nakręcanie nakrętek na śruby
- Zakręcanie i dokręcanie pudełek po mleku
- Zabawa z zakraplaczem
- Zakładanie gumek recepturek na szeroką puszkę
- Nabieranie niewielkich przedmiotów na łyżkę, np. grochu
- Lepienie z masy solnej
- Malowanie pęczkiem waty
- Przewlekanki sznurkowe
- Tasowanie kart i układanie w dłoni
- Zabawy małym bączkiem
- Nakładanie na palce gumek frotowych (można we wskazanej sekwencji kolorystycznej)
- Zabawy gniotkami
- Lepienie kółeczek dwoma palcami – kciuk + kolejne palce, tj. kciukiem i palcem wskazującym, kciukiem i palcem środkowym, kciukiem wraz z palcem serdecznym
- Wrzucanie monet do skarbonki
- Zgniatanie papieru jedną ręką
- Obracanie w palcach przedmiotu, np. piłeczek czy monet
- Gniecenie gąbki, wyciskanie wody – dziecko ma za zadanie przenieść wodę z jednej miski do drugiej, za pomocą gąbki
- Wodzenie palcem po konturach
- Naśladowanie deszczu czy gry na pianinie
- Nawlekanie koralików
- Lepienie
- Wydzieranie
- Stemplowanie
- Przerywanie papieru po linii prostej, falistej, przekątnej kartki
- Wyciskanie kleju, pasty z tuby
- Zwijanie w ręku chustki szyfonowej
- Wycieranie gumką
- Przesuwanie waty/ piórka strumieniem powietrza z gumowej gruszki
- Zabawy paluszkowe
- Zabawa „palce – kciuk” (każdy palec po kolei wita się z kciukiem)
- Ugniatanie małych kulek z bibuły
- Zabawy z materiałem sypkim (kasza, piasek), płynnym (woda, piany), półpłynnym (kisiel, budyń), stałym dającym się formować (ciastolina, plastelina)
- Zaciskanie dłoni w pięść i rozluźnianie
- Zszywanie zszywaczem
- Dziurkowanie dziurkaczem
- Ściskanie piłeczek o różnej twardości i fakturze
- Labirynty przestrzenne z koralikami
- Temperowanie kredek.
Pamiętajmy, że ćwiczenia grafomotoryczne wykonywane na zmianę raz jedna raz drugą ręką mogą pomóc w ustaleniu, którą ręką będzie pisało dziecko oburęczne. Nie można, nawet w dobrej wierze wywierać zbyt dużego nacisku na dziecko, aby kontynuowało ćwiczenia w sytuacji gdy przestaje się nimi interesować i co najważniejsze, wszystkie wykonane przez dziecko prace akceptujemy. Przeżycie sukcesu w wykonywaniu ćwiczeń grafomotorycznych ma dla wielu dzieci bardzo istotne znaczenie i motywuje je do wysiłków związanych z rozpoczęciem trudnej sztuki pisania.
Literatura:
- Marta Bogdanowicz Ćwiczenia grafomotoryczne Hanny Tymichowej usprawniające technikę rysowania i pisania Wyd. ” Topos” Gdańsk 1991
- S. Szuman- „O dojrzałości szkolnej dzieci siedmioletnich” Nowa Szkoła nr 6/62
- A. Dzierżanka -Wyszyńska- „Rozwój psychomotoryki małego dziecka” PZWS 1972r. W-wa