Sposoby realizacji treści dotyczących bezpieczeństwa dziecka w przedszkolu
Potrzeba bezpieczeństwa jest elementarną potrzebą człowieka, a jej zaspokojenie warunkiem jego rozwoju. Zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa dzieciom jest podstawowym zadaniem rodziców i nauczycieli. Dzieci są narażone znacznie bardziej niż osoby dorosłe na sytuacje bezpośrednio zagrażające zdrowiu i życiu . Dlatego też obowiązkiem nas dorosłych jest wyposażenie dzieci w umiejętności przewidywania zagrożeń, unikania ich, a jeśli już zaistnieją – w zdolności radzenia sobie z sytuacją trudną.
W naszym przedszkolu pożądanych zachowań uczymy poprzez:
− przyzwyczajanie do przestrzegania ogólnych zasad bezpieczeństwa i dostarczanie wiedzy na ten temat;
− przewidywanie biegu wydarzeń;
− doskonalenie umiejętności korzystania z różnych urządzeń;
− usamodzielnianie i kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne postępowanie.
Wdrażanie dzieci młodszych do przestrzegania zasad bezpieczeństwa opiera się na wprowadzeniu koniecznych nakazów i zakazów, które muszą bezwzględnie respektować. Starsze przedszkolaki powinny już rozumieć, dlaczego istnieją określone przepisy obowiązujące nie tylko dzieci, ale także ludzi dorosłych. W przedszkolu nauczyciel razem z dziećmi ustala zasady bezpiecznej zabawy. Ma to szczególną wartość, ponieważ sprzyja zrozumieniu konieczności wprowadzenia ograniczenia swobodnego zachowania w określonych sytuacjach i zachęca do przestrzegania wspólnie opracowanych norm. Nabywanie nawyków warunkujących bezpieczeństwo własne oraz innych powinno być prowadzone w ścisłej współpracy ze środowiskiem rodzinnym dziecka. Przyswajanie zagadnień z tego zakresu musi być poparte obserwacją właściwych zachowań osób dorosłych przebywających w najbliższym otoczeniu. Wychowanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa nie może wywoływać w dzieciach poczucia zagrożenia, ale pewność i przekonanie, że poradzą sobie w nowej sytuacji. Powinny wiedzieć, że mogą liczyć na pomoc dorosłych, i potrafi ć o nią poprosić.
W zapisie podstawy programowej wychowania przedszkolnego czytamy:
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić;
2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu;
3) zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;
4) wie, że nie można samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości);
5) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.
Sposoby realizacji treści podstawy programowej wychowania przedszkolnego w zakresie bezpieczeństwa dzieci:
− zawieranie umów dotyczących zasad zachowania bezpieczeństwa w czasie pobytu w przedszkolu, spacerów i wycieczek – prowadzi do zrozumienia konieczności przestrzegania umów, uczy dostrzegania i unikania zagrożeń;
− spacery i wycieczki – utrwalają znajomość obowiązujących zasad bezpieczeństwa, stwarzają okazję do bezpośredniej obserwacji (np. ruchu ulicznego i sposobów bezpiecznego poruszania się pieszych po ulicy), wdrażają do zachowania ostrożności wobec zwierząt i ptaków żyjących na wolności, są okazją do przypominania o zakazie dotykania i jedzenia nieznanych roślin;
− spotkania z osobami, które dbają o bezpieczeństwo ludzi i udzielają pomocy, np. z policjantem, strażnikiem miejskim, strażakiem, lekarzem, pielęgniarką – umożliwiają poznanie charakteru pracy ludzi różnych zawodów i roli ważnych instytucji, np. ośrodka zdrowia, policji, straży miejskiej. Dzięki nim dzieci dowiadują się, jak należy zachować się w sytuacjach zagrożeń;
− praca z wykorzystaniem ilustracji i historyjek obrazkowych – pomaga rozumieć przyczyny i skutki przedstawionych sytuacji, kształtuje umiejętność dokonywania oceny zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa i przewidywania konsekwencji określonych zachowań;
− słuchanie opowiadań, baśni i wierszy oraz oglądanie teatrzyków, pogadanki tematyczne – rozwijają dziecięcą wyobraźnię, pozwalają na ocenę postępowania bohaterów, umożliwiają identyfikowanie się z postaciami stanowiącymi wzór do naśladowania;
− scenki dramowe – pozwalają przećwiczyć określone postawy w bezpiecznym otoczeniu bez poczucia zagrożenia, np. korzystanie z telefonów alarmowych, zachowanie dystansu wobec obcej osoby.
DEKALOG BEZPIECZNEGO PRZEDSZKOLAKA
1. UWAGA! PALI SIĘ! Kiedy przedszkolak zauważy pożar w okolicy, u sąsiada, w swoim domu to dzwoni do strazy pożarnej wybierając numer 998 albo, dzwoniąc z telefonu komórkowego, 112.
2. BIEDNE ZWIERZĘTA! Bezpieczny przedszkolak nie dotyka obcych zwierząt, bo wie, że mogą być chore, grożne dla otoczenia
3. STRZELAJ GOLA! Każdy przedszkolak wie, że gra w piłkę to świetna zabawa, ale jeśli będzie bawił się zbyt blisko drogi może być przyczyną wypadku lub sam ulegnie wypadkowi. bezpieczne przedszkolaki bawią się na placu zabaw lub boisku szkolnym
4. PAŁKA, ZAPŁKA, DWA KIJE! Bezpieczny przedszkolak wie, że nie należy bawić się zapałkami, bo można spowodować pożar
5. TABLETKI, SYROPY, DRAŻETKI! Lekarstwa mają różną postać, czasem wyglądają jak cukierki. Bezpieczny przedszkolak nie leczy się sam, jeśli się żle czuje informuje o tym dorosłych.
6. PANI NIE JEST MOJĄ CIOCIĄ, PAN NIE JEST MOIM WUJKIEM! Bezpieczny przedszkolak jest bardzo ostrożny w kontaktach z nieznajomymi, unika z nimi rozmów, nigdy nie podaje swojego adresu, nie wsiada z nimi do samochodu.
7. MOJE CIAŁO NALEŻY DO MNIE! Nikt nie ma prawa robić z nim nic na co przedszkolak nie ma ochoty. O ciało trzeba dbać, jeść i pić zdrowe rzeczy, ubierać się odpowiednio do pogody, dużo sie ruszać i odpoczywać. Bezpieczny przedszkolak wie, że nie należy milczeć gdy dzieciom dzieje się krzywda
8. UWAGA! WYPADEK NA DRODZE! Przedszkolak potrafi pomóc poszkodowanemu, wzywa pogotowie ratunkowe, umie przecież korzystać z telefonu. Wybiera numer 999 i informuje o zaistniałej sytuacji
9. UWAGA! NIEZNANE SUBSTANCJE! Bezpieczny przedszkolak wie, że nie należy przyjmować prezentów od nieznajomych osób, szczególnie cukierków. Wie, że nie wolno wąchać, jeść ani lizać nieznanych substancji, bo może to być trucizna lub narkotyki.
10. UWIELBIAM ZABAWY W WODZIE! Bezpieczny przedszkolak wie, że nie każde miejsce nadaje się do kąpieli. Woda często kryje różne przedmioty leżące na dnie, a które mogą stać się przyczyną trwałego kalectwa. Bezpieczny przedszkolak kąpie się tylko w miejscach do tego przeznaczonych, wyłącznie pod opieką dorosłych.
Przedszkolak bezpieczny w przedszkolu i poza nim
Otaczający nas świat jest pełen zagrożeń, dlatego bezpieczeństwo odgrywa bardzo ważną rolę w życiu dziecka, zwłaszcza dziecka małego. Wiek przedszkolny to czas, w którym dzieci powinny zapoznać się z wiedzą o otaczającej rzeczywistości, która niestety może nieść ze sobą szereg rozmaitych zagrożeń. Dzieci w wieku przedszkolnym za pomocą właściwej oceny niebezpieczeństwa mają szansę nauczyć się przewidywania i radzenia sobie w sytuacjach niebezpiecznych . Przedszkole ma swój udział w kształtowaniu osobowości dziecka, wobec tego należy jak najwcześniej rozpocząć działania, które pomogą uświadomić dzieciom zagrażające im niebezpieczeństwa, by w porę je wyeliminować. W osiągnięciu zamierzonego celu najlepszymi partnerami są normy i zasady , które wpajane są dzieciom każdego dnia i konsekwentnie przestrzegane zarówno przez rodziców jak i wychowawców oraz pozostałych nauczycieli przedszkola.
Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dzieci, zgodnie z ich wrodzonymi potencjałami i możliwościami rozwojowymi poszczególnych dzieci, zarówno w relacjach ze środowiskiem społeczno-kulturowym oraz środowiskiem przyrodniczym. Wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym w zakresie dbałości o własne bezpieczeństwo koncentruje się głównie na poznawaniu przez dzieci zasad bezpieczeństwa, przestrzeganiu tych zasad oraz na poznawaniu przez dzieci sytuacji zagrażających ich bezpieczeństwu i zdrowiu.
Działania profilaktyczne przedszkola w ramach edukacji w zakresie bezpieczeństwa:
Uświadomienie dzieciom zagrożeń, na które mogą być narażone.
Nauka odpowiedzialności za swoje czyny.
Nauka radzenia sobie w różnych sytuacjach.
Nauka podejmowania właściwych decyzji.
Bezpieczeństwo przebywających w przedszkolu dzieci jest bardzo ważne, bowiem bezpieczne dziecko to wesołe szczęśliwe, i ufne dziecko.
Rola nauczycieli w ramach przedsięwzięć związanych z edukacją w zakresie bezpieczeństwa to nie tylko podanie gotowych schematów zachowań, ale przede wszystkim uczenie dzieci przewidywania i kreatywności w rozwiązywaniu problemów.
Prowadzone przez nauczyciela zajęcia i zabawy powinny być realizowane w oparciu o metody, które aktywizują myślenie dzieci np. (wszelkiego rodzaju zabawy edukacyjne, inscenizacje teatralne, wycieczki oraz spotkania z osobami na co dzień ratującymi ludzkie zdrowie: policjantem, strażakiem, pielęgniarką, lekarzem, ratownikiem medycznym).
BEZPIECZEŃSTWO DZIECI
Bezpieczeństwo i zdrowie dziecka to podstawowe zadanie, przed którymi stają rodzice. W przypadku małych dzieci wszelkie działania służą eliminowaniu zagrożeń i niebezpieczeństw. Rozwój dziecka i jego samodzielność stawia przed rodzicami wciąż nowe wymagania i konieczność wyposażania go w umiejętność przewidywania niebezpieczeństw i zagrożeń, unikania ich, a jeśli zaistnieją – w zdolność radzenia sobie z trudną sytuacją.
Małe doświadczenie życiowe, niewielki zasób wypróbowanych technik radzenia sobie z problemami oraz niewykształcone zachowania w trudnych, niecodziennych sytuacjach powodują, że dzieci pozostają bardzo często w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia i są bezradne wobec rodzących się problemów.
W dużej mierze od rodziców zależy, czy ich dziecko będzie bezpieczne w domu, na podwórku, czy w szkole. Oni to od najwcześniejszych lat powinni uczyć dzieci oceniać okoliczności i elementy niebezpieczeństw, uczyć jak unikać niebezpiecznych sytuacji lub jak z nich wybrnąć, kiedy już zaistnieją oraz kształtować umiejętność mówienia „nie” i postawę ograniczonego zaufania wobec osób nieznajomych. Trzeba je nauczyć, by zawsze mówiły rodzicom gdzie, z kim, o której godzinie wrócą do domu. Należy też informować dzieci, że w każdym przypadku powinny powiedzieć rodzicom o zaczepiających je osobach, wypytujących: „Co w domu, o której wrócą rodzice? Gdzie stoi wasz samochód?”
Ważną sprawą jest umieszczenie w widocznym miejscu mieszkania numerów telefonów alarmowych, które mogą przydać się także dzieciom w razie wypadku: 997 – policja, 998 – straż pożarna, 999 – pogotowie ratunkowe.
Kolejną sprawą są lekarstwa z domowej apteczki, które mogą wyglądać jak kolorowe cukierki, stąd powinna być ograniczona dostępność dzieci do nich. Gdy dziecko poczuje się źle nie powinno próbować leczyć się samo. Leki niewłaściwie stosowane mogą być bardzo niebezpieczne, czasami nawet mogą doprowadzić do śmierci.
Dom jest miejscem, gdzie dzieci doznają często obrażeń. Kupowanie bezpiecznych wyrobów może pomóc w ich uniknięciu. Rodzice powinni tak dobierać produkty, aby były stosowne do sytuacji, budżetu i wieku dziecka. Niektóre wyroby dają większe zabezpieczenie, są trwalsze i praktyczniejsze od innych.