ZABAWY I ĆWICZENIA DOSKONALĄCE SPRAWNOŚĆ APARATU MOWY

 

 

Oto kilka wskazówek, ćwiczeń i zabaw, które mogą Państwo wykorzystać w domu.

Wybrane ćwiczenia powtarzamy 3 razy (wybieramy dowolne zabawy- nie ćwiczymy wszystkiego na raz , ćwiczenia  z dzieckiem wykonujemy min.15 minut, przynajmniej co drugi lub co trzeci dzień. Dla uatrakcyjnienia ćwiczenia można wykonać w lustrze).

Ćwiczenia artykulacyjne:

Język:

  • Wysuwanie języka z ust, język szeroki i wąski.
  • Dotykanie czubkiem języka do nosa i do brody na zmianę( nie można pomagać sobie palcem)
  • Kierowanie języka w kąciki ust: w prawo i w lewo przy szeroko otwartych ustach.
  • Unoszenie języka na wargę górną- język szeroki i wąski.
  • ,,Malowanie’’ językiem podniebienia twardego, dochodząc do podniebienia miękkiego.
  • Dotykanie językiem poszczególnych zębów ,, liczenie zębów’’ na górze i na dole.
  • Zwijanie języka w rurkę i wydmuchiwanie powietrza przez rurkę.
  • ,, Malowanie językiem policzków’’ od wewnątrz.
  • ,,Malowanie językiem zębów’’ na górze i na dole.
  • ,,Śliweczka’’- przy zamkniętych ustach przesuwanie języka wokół ust, wykonując kółka.
  • Wypychanie policzków językiem od wewnątrz na zmianę raz z prawej, raz z lewej strony.
  • Naśladowanie jak kot pije mleko.
  • Kląskanie językiem.
  • ,,Źrebaczek’’ język znajduje się miedzy wargami i parskamy równocześnie językiem i wargami.
  • Wymawianie głoski ,,l’’ wolno, potem coraz szybciej.
  • Wymawianie głoski ,,t’’ wolno, potem coraz szybciej.
  • Wymawianie głoski ,, d’’ wolno, potem coraz szybciej.
  • Wymawianie głosek ,, t-d’’ wolno, potem coraz szybciej.
  • Wymawianie głosek ,, t-d-n’’ wolno, potem coraz szybciej.
  • Wypowiadanie głoski ,,l’’ w sylabach.

-la-la-la

-lo-lo-lo

-lu-lu-lu

-le-le-le

-ly-ly-ly

-allll, olll, ull, ell, ylll, ill

  • Wypowiadanie głoski ,,t’’ w sylabach:

-ta-ta-ta

-to-to-to

-tu-tu-tu

-te-te-te

-ty-ty-ty

-Atut, ottt, uttt, ettt, ytt, ittt

  • Wypowiadanie głoski ,,d’’ w sylabach:

-da-da-da

-do-do-do

-du-du-du

-de-de-de
-dy-dy-dy

– add, odd, uddd, edd, udd, iddd

Usta:

  • Ściąganie ust, jak przy wymawianiu samogłoski ,,u’’ a następnie spłaszczenie ust, jak przy wymawianiu samogłoski ,,i’’.
  • Otwieranie i zamykanie ust.
  • Wciąganie powietrza przy ściągniętych ustach.
  • Cmokanie.
  • Przesuwanie zamkniętych ust w prawą i lewą stronę.
  • Parskanie.
  • Ssanie wargi górnej, potem dolnej.
  • Przy zamkniętych zębach rozciąganie warg tak, by zęby były widoczne.
  • Zakładanie wargi górnej na dolną i dolnej na górną.
  • Oblizywanie warg czubkiem języka- ,, malowanie warg’’.

Podniebienie miękkie:

  • Chuchanie na dłoń, papier, lusterko.
  • Ziewanie.
  • Chrząkanie.
  • Pokasływanie.
  • Gęganie- gę gę gę…

 

Ćwiczenia fonacyjne:

  • Wymawianie, śpiewanie samogłosek (początkowo jednej potem ich kombinacji)

-a

-a-a

-a-a-a-a

(identycznie pozostałe o,e,u,y,i)

  • Wymawianie, śpiewanie kombinacji samogłosek

-a-o

-a-o-u

-e-i-y

  • Śpiewanie piosenek
  • Muczenie: muu muuu
  • Przeciąganie ,,ą’’ i ,,ę’’ wymawianie tych głosek na zmianę lub kilka równocześnie

Zabawy tematyczne :

– „Śpij laleczko”- kilkakrotne powtarzanie tej samej głoski: usypianie lalki: „aaa”, płacz lalki: „uuu”, zdziwiony pajacyk: „ooo”, koziołek śpiewa lalce swoją kołysankę: „eee”, myszka chce uciszyć lalę: „iii”, małpka martwi się płaczem lalki: „yyy”.

-„Echo”- dziecko powtarza za rodzicem, np.: „a” (głośno) – „a” (cicho), „e” (głośno)- „e”(cicho), „oo”, „uu”, „ii”, „yy” (głośno – cicho).

– Dziecko mruczy przez nos – przedłużając wymowę głosek: „m”, „n”, czemu zawsze towarzyszy drganie skrzydełek nosa i warg (sprawdzenie przez dotyk palcem);

– „Psss…”- naśladowanie syczenia ulatniającego się powietrza z balonika na jednym wydechu,jak najdłużej.

Ćwiczenia słuchowe:

  • Rozpoznawanie dźwięków instrumentów melodycznych, (dźwięki do pobrania  z internetu  np. trąbki, gitary, pianina, bębenka, cymbałki itp. Można połączyć rozpoznawanie instrumentów z wyszukiwaniem odpowiedniego obrazka.
  • Rozpoznawanie głosów różnych zwierząt nagranych na płycie, pobranych z internetu lub samodzielnie  naśladowanie odgłosów zwierząt.
  • Rozpoznawanie przez dziecko dźwięków, jak np. szeleszczenie papierem, przelewanie wody z jednego kubeczka do drugiego, uderzanie łyżeczką o szklankę, darcie papieru, dźwięk budzika, stukanie klockiem o klocek itp.
  • Odtwarzanie rytmu przez dziecko poprzez klaskanie, tupanie, uderzanie dłonią o blat stołu itp.
  • Odgadywanie przez dziecko liczby dźwięków. Dziecko układa tyle klocków lub patyczków ile usłyszało dźwięków.

Ćwiczenia usprawniające funkcję oddechową:

  • Dmuchanie na płomień świeczki, zapałkę tak, by ugasić płomień.
  • Dmuchanie na płomień świecy tak, by płomień wyginał się w różne strony, ale nie zgasł.
  • Dmuchanie piórek, wacików, lekkich przedmiotów, chrupek itp.
  • Dmuchanie baniek mydlanych.
  • Wąchanie kwiatków, różnych zapachów, np. perfum, mydła itd.
  • Unoszenie słomką lekkich przedmiotów, wacików, chrupek i utrzymywanie w powietrzu przez pewien czas.
  • Picie soku, wody przez słomkę.
  • Dmuchanie piłeczki styropianowej itp.
  • Wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami.
  • Dmuchanie na cienką, dużą chustę, nałożoną na głowę i twarz dziecka ,,duch’’.
  • Dmuchanie powietrza przez słomkę do wody.
  • Nadmuchiwanie baloników.
  • Dmuchanie, chuchanie na lusterko.
  • Gra na instrumentach muzycznych: harmonijka, fujarka.